Thứ hai - điều này thường xảy ra trên thực tế - bạn có rất ít thời gian để hiểu hết tất cả những thông tin và quan điểm được trình bày trong sách. Tuy hiếm khi độc giả hiểu được hoàn toàn nhưng luôn hiểu gần bằng tác giả. Một số người viết có khả năng kiểm soát rất tốt - họ biết rõ điều mình muốn viết, và chuyển tải chúng rất chính xác.
Bạn càng tỏ tường về những luận điểm của mình thì bạn càng ít đánh giá sai quan điểm của người khác. Chúng tôi đã mô tả giai đoạn hai của quá trình đọc phân tích. Những nguyên tắc đó sẽ được trình bày trong phần tiếp theo.
Do đó, tất cả những gì chúng tôi đã trình bày về việc đọc sách cũng có thể áp dụng được với tất cả các loại tài liệu khác. Mỗi cuốn sách là một tác phẩm nghệ thuật nên cũng có tính chỉnh thể, thống nhất. Thông thường, phần hướng dẫn yêu cầu người đọc phải đi lần lượt từ đầu cho đến phụ lục.
Điều này nghĩa là bạn phải diễn đạt được toàn bộ nội dung cuốn sách một cách ngắn gọn nhất có thể, nhưng không có nghĩa bạn phải nói cuốn sách đó thuộc loại nào. Chúng tôi chưa bao giờ đọc một cuốn sách về triết lý chính trị mà không cố thuyết phục người đọc tin vào một hình thức chính phủ tốt nhất, dù nó nghe có vẻ lý thuyết hay trừu tượng đến đâu. Ở đây, phụ lục đóng một phần vai trò của thảo luận của cả cuốn bách khoa.
Tương tự từ điển, bách khoa toàn thư là một công cụ bổ trợ có giá trị khi ta đọc một cuốn sách hay (sách dở thường không cần đến bách khoa toàn thư). Hai cuốn sách của George Orwell, Animal Farm (Trại nuôi súc vật) và 1984, đều là những cuộc tấn công mạnh mẽ vào chế độ độc tài. Nếu độc giả không hiểu cuốn sách đó, họ chỉ có một cách duy nhất là dựa vào các kinh nghiệm đặc biệt của bản thân.
Chúng tôi đã nêu ra và giải thích bốn quy tắc đầu tiên của việc đọc phân tích. Nhưng yếu tố kịch bị mất đi trong những bài luận của Kant hay Aristotle. Ngày nay, không có sự phân biệt giữa độc giả chuyên ngành và độc giả nói chung khi đọc các cuốn sách khoa học đương đại.
Những cuốn sách như vậy thường khá hay mặc dù không có độ tin cậy cao như tiểu sử cuối cùng. Lý do thứ hai, không phải câu nào cũng đơn giản như câu Đọc sách chính là học. Điển hình là tác phẩm Two New Sciences (Hai ngành khoa học mới) của Galileo chuyên luận nổi tiếng về sức mạnh của vật chất và về sự chuyển động.
Bạn không thể coi là đã giải quyết vấn đề hay đã vượt qua khó khăn cho tới khi bạn thật sự bắt tay vào đọc nó. Độc giả có thể sẽ bị chỉ trích nếu nói mình không hiểu. Tuy nhiên, nếu bạn có thể áp dụng hầu hết các quy tắc này, bạn sẽ trở thành một độc giả tốt.
Ở đây, phụ lục đóng một phần vai trò của thảo luận của cả cuốn bách khoa. Thông qua những cuốn sách, độc giả đọc đồng chủ đề có thể xây dựng một lập luận để phân tích một chủ đề mà có thể không nằm trong bất kỳ cuốn sách nào họ đọc. Nó chỉ là công cụ trợ giúp.
Độc giả kiểu này thậm chí không đọc qua cuốn sách để hiểu ý chính mà vẫn dễ dàng đạt được sự thoả mãn cho riêng mình mà chỉ cần lướt qua vài trang đầu của cuốn sách. Xét trên phương diện này, đây là kiểu đọc chủ động nhất. Đừng phó mặc suy nghĩ của bạn cho nhà bình luận bằng cách đọc nhận xét của họ trước khi đọc cuốn sách.