Thực ra không ai phải làm gì cả - mà với một cách nhìn tích cực, là được làm. Nói cách khác, mọi hành động của chúng ta đều có động cơ, có lý do. Một lần tôi thử yêu cầu các sinh viên cố gắng không phàn nàn về bất kỳ điều gì trong suốt hai mươi bốn giờ tới.
Hầu hết mọi người đều nói với chính mình: Mình quyết tâm làm xong việc đó vào trước tuần tới. Tại sao vậy? Chỉ cùng một lý do: Chúng ta có thói quen chỉ thường nhìn vào mặt trái của mọi sự việc cuộc sống. Năm 1981, từ những trải nghiệm của mình, Harold Kushner đã viết cuốn Khi điều không may xảy đến với người tốt, dành cho những người từng bị cuộc sống làm tổn thương, rằng nếu cuộc sống công bằng thì đáng lẽ ra họ phải được nhận lại phần nào những gì mà họ đã cho đi.
Không hề có sự xấu hổ khi thất bại, chỉ xấu hổ khi sợ phải gượng đứng dậy và tiếp tục cố gắng. Không ai trong chúng ta có thể tránh né được khó khăn nhưng chúng ta có thể học cách kiểm soát nó. * Chọn việc mình sẽ trưởng thành hơn như thế nào: Chúng ta có thể xem việc học hỏi, tích lũy thêm những kinh ngiệm như là một nhiệm vụ chẳng thích thú gì, hoặc xem đây như là một cơ hội tuyệt vời giúp bản thân trưởng thành hơn.
Tuân thủ luật lệ có nghĩa là chúng ta muốn hành xử đẹp, sòng phẳng, có tình có lý. Chúng ta không thể học thêm bất cứ điều gì mới cho đến khi chúng ta dám thừa nhận với chính mình rằng chúng ta chưa biết hết mọi thứ và có lúc đã sai lầm. Chúng ta không chỉ thể hiện sự tôn trọng và trung thực của mình trong khi ứng xử với người khác mà còn phải biết tự hào về chính mình.
Lấy việc viết ra một cuốn sách để làm ví dụ. Trước đây, tôi thường đọc nhiều sách viết về con đường thành công của những nhà triệu phú, tỉ phú… Trong số đó có vài người đã phải vào tù vì chính con đường dẫn đến thành công của mình. Tại sao những người đã có đầy đủ tiền bạc, quyền lực và cả địa vị vẫn không cảm thấy hạnh phúc? Câu trả lời thật đơn giản, đó là bởi vì sở hữu những thứ đó không hẳn có nghĩa là đạt được thành công.
Thành công đích thực được xác định qua cách chúng ta đương đầu với nghịch cảnh: trốn chạy hay đối đầu, chấp nhận đầu hàng hay quyết tâm chiến thắng nó. Điều này giúp chúng ta không nản chí khi theo đuổi con đường đã chọn cho dù gặp phải những trở ngại tưởng chừng không thể vượt qua. Thay vì chỉ tồn tại ngày này qua ngày khác, mục tiêu trong cuộc sống giúp chúng ta có được những lý do để bắt đầu cuộc sống thực sự.
Chúng ta có thể biến nó thành một mục tiêu cho cuộc sống bằng cách chỉ thực hiện hai điều đơn giản. Với Einstein, chìa khóa cho hạnh phúc cuộc sống chính là sự đơn giản, trí tưởng tượng và óc khôi hài. Trong trí óc, ông luôn hình dung bức tranh về một chiếc cầu nối liền hai phía.
Qua trò chuyện, tôi nhận thấy anh có một tài năng đặc biệt khơi dậy những điều tốt đẹp ở người khác. Gieo nhân nào, gặt quả nấy. Tôi đã mất một thời gian dài để hiểu được tầm quan trọng của ngôn từ lịch sự, đúng mực.
Sau này, Frankl viết rằng: giữa sự tàn bạo và đau đớn, điều làm cho ông bực bội và thất vọng nhất là nhìn thấy những người bạn tù cho rằng mình chẳng còn lý do và cơ hội nào để được tồn tại nữa, và rồi họ nhụt dần ý chí và chấp nhận từ bỏ cuộc sống như một sinh vật sắp vào lò sát sinh. Việc hoàn thành mục tiêu cho bạn cảm giác tuyệt vời nhất, là phần thưởng của bạn. Chúng tôi không được chọn lựa, và thậm chí không bàn thảo chi cả.
Chúng ta càng bị cuốn vào nhịp độ phát triển nhanh chóng vượt bậc và những tiện nghi hiện đại chừng nào, thì chúng ta càng ít chịu bỏ thời gian để suy nghĩ chừng ấy. Nếu chúng ta không biết cách sử dụng thời gian sao cho thật hiệu quả thì từng giờ từng phút trôi qua sẽ trở nên lãng phí. Chúng ta không thể nói tự thân tiền là tốt hay xấu.