Đức tế nhị cũng lệch lạc vì sự ê chề của thú xác thịt, của tật thày lay. Thiếu gì bạn trai làm trối chết nhiều việc vực nhọc chỉ vì người ta cho mình uống nước ngọt. Trong đời sống ái tình bạn gái lắm lúc chính tình cảm chi phối lý trí, lương tâm, ý chí.
Con thấy giữa mẹ và con tình máu mủ và tình yêu sâu thẳm đến mực nào không? Ăn hột vịt lộn con thấy các tròng đỏ, tròng trắng chuẩn bị để nuôi các mầm sống của con vịt. Ai có thẩm quyền giáo dục cần giải thoát cho bạn trai khỏi xiềng xích đó. Nhiều bạn trai khác chân thành mà non kinh nghiệm, đem các điều phẫn uất của mình đối với thượng cấp, đem chương trình mình tính ở tương lai cho họ thông cảm họ liền đem cảm thông cho thượng cấp thế là thượng cấp in trí xấu, thù hại.
Nhưng xã hội đã có những trường hợp đó thì bạn trai cũng nên đề phòng chứ, nếu muốn khỏi nạn mua một khôn bằng hằng trăm bại. Họ cho cây thang danh vọng là lý tưởng của con người. Nhà giáo dục muốn thành công phải khai thác cátính ấy.
Tôi có bàn chuyện với một nam thanh suốt buổi sớm mai về cuộc sống lục bình, ăn đầu đường ngủ xó chợ của em, em hay lộ vẻ buồn đăm chiêu thỉnh thoảng khóc sướt mướt. Aùi tình có màu sắc nhục tình. Lựa kẻ khôn ngoan, cẩn ngôn, giàu kinh nghiệm, học rộng, bàn tâm sự với họ.
Nói đến đời sống tinh thần bạn trai mà không bàn hai thứ đầu óc nầy của họ thì bỏ một lỗ trống to. Vả lại cách chung họ chưa dùng những vật phá rối thần kinh. Có khi có cả mấy giờ trước liên tiếp, bạn trai nói chuyện hoa nguyệt để giỡn chơi trước những say mê.
Chánh trị quốc gia, quốc tế rối beng. Chính Augustin và Rousseau đã qua thời kỳ mua bán thứ tình nầy. Lời kẻ khác nói vì thiện ý giúp họ hoàn hảo, họ cho là do các ý muốn khinh rẻ, phá hoại họ, khi viết cho bạn mấy dòng nầy tôi hối tiếc một phần quá tự ái đến đáng ghét của tôi.
Trong sự lựa chọn bạn tri kỷ bạn trai thường chọn một bạn đồng phái nhưng cũng có khi chọn một bạn gái. Chạy đến thần lực bằng kinh nghiệm rồi động viên nghị lực để xây dựng cuộc đời theo lý tưởng ở trên tôi trình bày cho bạn. Các linh mục dòng Tên rất sáng suốt trong tổ chức giáo dục trong tinh thần của thánh Ignaxiô nên đã nêu lên khẩu hiệu vàng ngọc nầy trong những ký túc xá giáo dục: chẳng nên khi nào hai, luôn luôn ba, ít khi bốn.
Nhưng giáo sư nào có tài đức, giàu uy tín, hùng biện thích vô lớp đông nam sinh hơn lớp đông nữ sinh. Vì lẽ đó, người lớn không ngạc nhiên chi khi biết họ nay quyết tuyển việc nầy mai quyết tuyển việc khác. Ở trong nôi họ quơ tay, chòi chân , ngó dáo dác, lăn trở.
Nhưng dầu sao họ cũng là thành phần ta phải phục vụ. Không phải họ không có những tâm tưởng tân kỳ, nhưng lòng họ không để ý tìm những sự phiền toái. Họ anh dũng trong những chuyện phải hy sinh vì nghĩa cả lắm.
Sự khô lạt của bạn trai nói ra phần nào óc thành thực,tính ngay thẳng của họ. Bây giờ bạn trai như con ó trên cành trúc gom con mắt chòng chọc nhìn bóng mình soi dưới nước. Tôi thấy khó khuyên bạn hết buồn vì ngày xưa tôi cũng có những phút giây mà lòng nghe ngao ngán như bạn.