Phải mất một thời gian dài tôi mới nhận ra rằng sự không trung thực là tâm điểm của mọi sự xấu xa và tôi phải trả giá về tinh thần nhiều nhất. Thế nhưng chúng ta có nói lời cảm ơn với họ chưa? Vậy chúng ta cứ mãi ngồi đó mà ca thán về những điều trái ý nghịch lòng, mãi ước mơ cuộc sống sẽ diễn ra như ý nguyện, hay chấp nhận cuộc sống như bản chất của nó và hiểu rằng hạnh phúc là do chính chúng ta tạo nên?
Họ chấp nhận phải từ bỏ những trò chơi giải trí, từ bỏ những giờ phút nhàn rỗi mỗi kì nghỉ cuối tuần để tích lũy thêm kiến thức, thêm kinh nghiệm. Hy vọng rằng những người khác cũng cảm nhận được những điều như vậy khi đọc cuốn sách này. Những lời tâm sự sẽ giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn; thấy mình không còn cô đơn khi phải đối mặt với sự thất bại và những lời động viên sẽ tiếp thêm sức mạnh cho bạn để đứng lên.
Theo ông, bất cứ nỗi đau nào cũng mang đến cho chúng ta một sự trải nghiệm nào đó, chỉ là chúng ta có sẵn lòng đón nhận, học hỏi từ nó hay không mà thôi. Tôi không mất nhiều thời gian để tìm ra lời giải đáp cho mình. Viên đá đầu tiên và cần thiết nhất của nền tảng đó là sự trung thực.
Tôi gọi tất cả những hành động trên là hình dung sự việc trong trí não. Tuy cách diễn giải khác nhau, nhưng họ lại rất thống nhất về sự tồn tại của hai yếu tố này và khẳng định chúng đều quan trọng như nhau. Đáng buồn là mọi hình thái của sự không trung thực vẫn cứ ngày ngày vây quanh chúng ta.
Thế nhưng Gates đã nhận ra những khả năng khác nữa: Ông thường nghĩ về chúng khi ngồi nghe giảng những môn học mà ông không mấy thích thú. Ông là một bác sĩ phẫu thuật, đã nhiều năm có công tìm kiếm phương pháp chữa bệnh tiểu đường. Nếu chúng ta thực sự quan tâm tới những gì đang xảy ra chung quanh thì chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát những suy nghĩ cũng như niềm tin và khả năng nhận biết những giá trị thực sự trong cuộc sống.
Nếu hành động của chúng ta tùy theo tâm trạng và ý thích của chúng ta thì tất cả những điều đó không hơn gì một thú tiêu khiển. Vượt qua được tính tự cao và cách nhìn cuộc sống hẹp hòi là dấu hiệu của sự trưởng thành và chín chắn thực sự. Tôi hỏi các sinh viên rằng ai có thể giải thích tại sao tôi lại xếp thói quen hay đưa ra lời bào chữa là một chứng bệnh.
* Bạn có thực sự tin là bạn có thể đạt được mục tiêu đó không? Tôi thích định nghĩa của Webster: Kỷ luật là sự rèn luyện giúp chúng ta tự sửa chữa, tạo khuôn nếp, tạo sự mạnh mẽ, hoặc giúp chúng ta trở nên hoàn hảo hơn. Đáng buồn thay, quá nhiều người không nhận ra điều này.
Đó là khuyết điểm mà giới trẻ ngày nay thường hay gặp phải bởi họ thường nghĩ rằng mình đã là giỏi, đã biết hết trong khi thực sự mới chỉ biết được đôi chút. Những điều tôi nhận được chỉ hơi khác một chút so với điều tôi mong muốn. Đã có rất nhiều quyển sách viết về đề tài này, trong số đó tôi rất tâm đắc những ý tưởng của Stephen Covey trong cuốn Bảy thói quen của người thành đạt vì ông luôn nhấn mạnh việc sử dụng thời gian hiệu quả.
Một người bạn khác chuyển đến khi tôi dạy đã được 6 năm. Giờ đây đã gần đến tuổi tám mươi, ông vẫn làm theo những quy tắc bất di bất dịch đó, và ông vẫn còn ham mê cuộc sống này. Khi phóng đại quá mức tầm quan trọng của đồng tiền chính là bạn đang đánh lừa chính mình, gạt mình ra khỏi những điều tuy bình dị nhưng lại có ý nghĩa lớn, những điều có thể làm cho cuộc sống thú vị hơn, sâu sắc và đáng yêu hơn.
Nói như thế là hơi quá lời bởi theo thừa nhận của Franklin, ông cũng có những khuyết điểm về cá tính. Điều này lạ nhất là hầu như chẳng có sinh viên nào ý thức mình đang bị mắc bệnh. Hãy xây dựng cuộc sống của bạn dựa trên nền tảng của lòng tôn trọng.