Bởi mang bẩm tính dua nịnh đó, tưng bốc được người nầy thì cũng xông hương được người kia. Kiếp sống vì đó bị thất bại. Các linh mục dòng Tên rất sáng suốt trong tổ chức giáo dục trong tinh thần của thánh Ignaxiô nên đã nêu lên khẩu hiệu vàng ngọc nầy trong những ký túc xá giáo dục: chẳng nên khi nào hai, luôn luôn ba, ít khi bốn.
Họ không phải không biết lý tưởng của ái tình, không biết nhân nghĩa của đời uyên ương, nhưng tự nhiên ái tình của họ ích kỷ ở chỗ tìm một đối tượng yêu đồng phái hay khác phái để thỏa mãn bản năng tính dục. Cách chung bạn gái đi từ sự sung sướng trao đổi tâm hồn, hòa mình trong lạc thú yêu đương rồi mới đi đến nhục lạc. Và cương quyết học tập để chuẩn bị vốn văn hóa, nỗ lực đ ào luyện các đứctính đối nhân, đối gia, đối xã và đối nhiên.
tính nầy bạn trai có không thua người cha trong gia đình. Người ta vẫn chú ý một phần nào về cách trang sức của bạn trai để đánh giá họ, nhưng người ta chú trọng hơn về con người nội tâm và xử thế của họ. Mà họ hành động như vậy chỉ tại vì trí tuệ của họ hoạt động nông cạn, căn cứ vào ngũ quan hơn vào lý luận: những lý luận về phẩm bình của chúng ta dưới mắt họ là cái gì nông nỗi.
Tập quán nầy dĩ nhiên có mầm mộng từ trong tâm địa bạn trai. Đến cái trắp của họ thì thôi y như thiên địa hồi chưa phân sáng phân tối. Vì có ái tình căn cứ vào cảm tình đó mà nàng Andromaque của Racine từ chối quả tim của Prrhus vì đã trót yêu Hector.
Tất cả những tài năng nầy bắt họ lắm lúc trở về những thinh lặng nội tâm để suy nghĩ, hồi cố, tạo nên những hình ảnh hay mơ mộng ước ao. Có khi mụn nhiều quá nặn không xiết, họ giận quá dùng lưỡi lam, cạo đến rươm máu. Lúc diễn tả họ sợ sai lầm, sái chỗ, sái mùa rồi bị khinh.
Lần nọ tôi đến thăm, ông gặp tôi bắt tay rồi vào nhà trong báo với bà ra tiếp khách. Nghệ phẩm của họ là những bài tâm ghi, những phương thế họ ký thác tâm hồn hay là sự thổ lộ lòng mơ ước của họ về ái ân. Thái bình đã về với non sông rồi vấn đề trọng yếu kiến quốc.
Đừng mong họ tín nhiệm để lãnh việc lớn. Trong cái phức tạp ấy có mâu thuẫn có thay đổi bất ngờ. Nhiều bạn trai bị thất vọng đến tự kiêu vì những mộng xây dựng quá chủ quan không được thành tựu.
Còn trong xã hội? Họ cũng thấy bao kẻ xung quanh không ăn thua gì với họ. Vẫn biết các lý tưởng trên có nhiều điểm rất hay. Những cái gì quá lố thì bậy.
Một trăm bạn trai có đến 99 bạn, tối ưa thức khuya nghe nói chuyện ma. Buồn như lòng mẹ mất con. tính nổi bực nhất là giả dối, muốn hại người mà ra bộ thương hại người.
Bị bạn già hàm trống miệng đem nộp cho kẻ khác, xuyên tạc, mỉa mai, bạn trai đâm ra bi quan, cho đời là giả dối. Họ không như một số bạn gái đi hờn mát, giận chuyện chân tóc kẻ tơ. Sự khô lạt của bạn trai nói ra phần nào óc thành thực,tính ngay thẳng của họ.