Trong thế giới kinh doanh mọi việc lúc nhìn lại đều hoàn hảo. Nó trở thành một công cuộc đầu tư không đáng thực hiện, và như Warren nói, ông đã đau lòng dẹp nó qua một bên. Khi đầu tư, bạn nên chọn công ty vĩ đại và tránh công ty yếu kém, cho dù người điều hành chúng là một thiên tài.
Đối với Warren, thị trường chứng khoán chỉ là một nơi để cổ phiếu các công ty được định giá dựa trên tiềm năng kinh tế trong ngắn hạn, tạo nên sự hoán đổi về giá liên tục trong ngắn hạn, mặc dù các mức giá này thường không liên quan đến thực tế kinh doanh của công ty trong dài hạn. Hãy nhìn vào sự dao động trong thị trường chứng khoán như là bạn chứ không phải là kẻ thù — hãy hưởng lợi từ những kể điên rồ thay vì cùng tham gia với họ. Sự bất ổn trên thực tế chính là bạn của người mua dựa trên giá trị dài hạn.
Dành cả cuộc đời để thức dậy và đi làm một công việc bạn căm ghét, với những người bạn không tôn trọng, khiến cho bạn bực bội và tức tối, bạn mang theo mình về nhà, để lên đầu những người thân trong nhà, và làm cho họ cũng bực bội theo. Trong bảy trọng tội, tội đố kỵ là ngu ngốc nhất, vì nếu bạn đố kỵ, bạn sẽ không cảm thấy thoải mái. Thủy triều đã rút khỏi bãi biển Enron và chúng ta đã chứng kiến một vị hoàng đế không mặc quần áo.
Điều này một phần xuất phát từ hệ thống giáo dục khen ngợi sự bắt chước thầy cô giáo. Đây là cách làm giàu của những người như Bill Gates hay Warren Buffett. Họ sản xuất sản lượng dầu thô tương đương với Exxon, và Warren đã mua cổ phiếu với giá chỉ bằng 1/3 so với các công ty dầu khí phương Tây.
Nhà đầu tư hôm nay không hưởng lợi từ lợi nhuận do tăng trưởng trong hôm qua. Giao dịch điên rồ gắn liền với các quỹ đầu tư hỗ tương gần như không bao giờ dứt. Bạn nên đầu tư vào công ty nào mà ngay cả một thằng ngu cũng có thể điều hành, vì thế nào rồi cũng có ngày một thằng ngu lên nắm quyền điều hành.
Warren nhận thấy điều này rất đúng khi áp dụng cho các ông chủ ngân hàng đầu tư, nhà tư vấn quản trị, luật sư, thợ sửa xe, tư vấn chăm sóc sân vườn, và những dạng nghề tương tự. Hiểu rõ về những gì bạn đang đầu tư là con đường duy nhất để loại bỏ rủi ro. Một nhà đầu tư kinh nghiệm biết rằng đến một lúc nào đó nhu cầu thực sự chính là nhu cầu dựa trên nguyên tắc căn bản, và nhu cầu tạo ra do tiên đoán đầu cơ sẽ chấm dứt - luôn luôn như vậy, khi đó giá sẽ rơi về điểm căn bản, đôi khi rất thấp so với lúc tiên đoán.
Một nhà đầu tư kinh nghiệm biết rằng đến một lúc nào đó nhu cầu thực sự chính là nhu cầu dựa trên nguyên tắc căn bản, và nhu cầu tạo ra do tiên đoán đầu cơ sẽ chấm dứt - luôn luôn như vậy, khi đó giá sẽ rơi về điểm căn bản, đôi khi rất thấp so với lúc tiên đoán. Trong những quyển sổ này của David, tôi thích nhất một quyển ghi lại những câu cách ngôn sâu sắc của Warren, vì chúng khiến bạn phải suy nghĩ và chiêm nghiệm. Vụ đầu tư đầu tiên của Warren vào GEICO, một công ty bảo hiểm ô tô, được thực hiện khi công ty đang có nguy cơ mất khả năng chi trả.
Họ có một hệ thống nhượng quyền rất tốt với chi phí thấp, nhưng trong một nỗ lực ngắn hạn nhằm thu hút thêm khách hàng, họ đã để mất kỷ luật khi bán bảo hiểm và gần như chấp nhận bảo hiểm cho bất cứ ai mà không tăng phí bù đắp cho rủi ro. Đó chính là lý do vì sao Warren thích mua cổ phiếu của những công ty như Wrigleys và Coca-Cola thay vì GM hay Intel. Yếu tố canh bạc trong thị trường chứng khoán đã có từ khi khái niệm này mới hình thành; người ta thích đánh bạc, nó làm cho mọi thứ trở nên hào hứng hơn.
Sự bất cẩn khi đưa ra các quyết định đầu tư đưa bạn đến những hành động điên rồ và đến ngưỡng cửa của sự nghèo khổ. Và nếu lời khuyên của họ rất hay rất đúng, sao họ vẫn chưa giàu? Có lẽ vì họ làm giàu không phải bằng những lời khuyên này mà bằng cách ăn hoa hồng của bạn? Chúng ta nên cẩn trọng với những người phải sử dụng tiền của bạn để làm giàu cho bạn, nhất là khi họ càng bán được nhiều thứ cho bạn thì họ càng kiếm được nhiều tiền cho bản thân. Các cổ phiếu Warren mua lúc 11 tuổi là thuộc một công ty dầu khí tên là City Services.
Gates làm được chỉ bằng một cổ phiếu duy nhất, và Warren làm được với khoảng nửa tá. Điều này có nghĩa là lương bổng cao hơn, cơ hội tăng lương thăng chức nhiều hơn khi bạn làm tốt công việc. Ngoài ra, khi cổ phiếu xuống giá, không có lý do gì bạn lại nổi giận với nó - nó đâu có biết bạn đang sở hữu nó.