Sau khi đã suốt ngày gắng sức lo cơm, áo, tự nhiên óc ta muốn suy nghĩ. Nếu bạn coi thơ là một thể loại khó hiểu thì bạn hãy đọc cuốn tùy bút danh tiếng của Hazlitt về bản chất chung của các loại thơ. Vậy nhất định không được đọc báo trên xe! Thế là đã để dành được 45 phút rồi đấy nhé!
Nhiều người tối nào cũng ngồi rồi vì họ nghĩ rằng nếu không ngồi rồi thì chỉ có cách là học văn chương, mà chẳng may họ lại không thích văn chương. Bạn nên quên rằng nó là thơ hay, chỉ đọc vì truyện và những tư tưởng xã hội của nó thôi. Lúc này, tôi không cần biết đến nguyên tắc của bạn ra sao.
Thật lạ lùng, các nhà báo thường có nhiều ý táo bạo, mới mẻ, hợp thời là vậy, mà chỉ dạy ta cách sống với một số lợi tức nhất định nào đó, chứ không bảo ta cách sống với một số thời gian nhất định. Tôi có thể kể Pascal, La Bruyere (triết gia pháp thế kỷ 17) và Emerson (triết gia Mỹ thế kỷ 18). Trước khi tới bến xe, bạn phải kéo nó về có tới bốn chục lần.
Tôi có thể nghe óc bạn như nghe điện thoại ở nên tai tôi vậy. Vậy mà tôi biết nhiều người mà đời sống là một gánh nặng cho họ, cho người thân và bạn bè chỉ vỉ họ không chịu nhận ra lẽ dĩ nhiên ấy. Nó đã là lòng bạn rung động và sẽ làm lòng bạn rung động.
Tôi hoàn toàn tin chắc rằng phần đông người ta thiếu suy nghĩ hơn là thiếu cái gì khác. Lẽ nhân quả bao bọc vũ trụ. Khi thử làm rồi mới thấy sự gắng sức đó không phải ít đâu vì cần hy sinh một chút.
Không có gì so sánh với nó được. Còn nhiều cuốn nổi danh hơn nữa. Tôi đã nghe một bà vợ đau đớn, bực tức nói: "Nhà tôi cứ đúng tám giờ là dắt chó đi chơi, và đúng 9 giờ 15 là đọc sách.
Tôi biết có những người cứ đọc, đọc như người ta uống rượu. Nếu chúng thực tâm tin rằng cướp bóc là một hành vi thiện chí thì những năm khổ sai đối với chúng sẽ là những năm đầy hạnh phúc, tất cả những người tuẫn tiết đều sung sướng vì hành động hợp với nguyên tắc. Tôi biết có những người cứ đọc, đọc như người ta uống rượu.
Tôi chỉ nhắc lại cho bạn đấy thôi. Thành thử chúng tôi không thể . Sau khi đã suốt ngày gắng sức lo cơm, áo, tự nhiên óc ta muốn suy nghĩ.
Điều thứ nhì là phải vừa đọc vừa suy nghĩ. Đó là một trong những câu mà ai nấy đều thuộc, đều biết giá trị, nhưng chỉ những người thông minh nhất mới đem áp dụng. Nhưng bạn đừng thất vọng.
Năm sau, giờ sau, ngày sau luôn sẵn sàng đợi ta. Một nguy hiểm nữa, là bị buộc chặt vào chương trình như một tên nô-lệ bị buộc chặt vào cỗ xe. Khi óc ta thấm nhần chân lý chủ yếu này là không có gì xảy ra mà không có nguyên nhân thì chẳng những trí óc ta mở-mang thêm mà lòng ta cũng rộng rãi hơn.